ساده ترین دستگاهی که جهت کنترل جریان سیال در خط لوله مورد استفاده قرار می گیرد، شیر دستی است. انواع متفاوتی از شیرهای دستی امروزه تولید می شود. این شیرها بنا به موارد لزوم استفاده شده و عملکرد آن ها بیشتر به صورت صفر و صدی است. در حقیقت از این قطعه جهت قطع و وصل جریان استفاده می شود.
شیرهای توپی و یا بال ولو ها یک نوع شیر ربع گرد می باشند که با استفاده از چرخش یک گوی کروی برای قطع و وصل جریان به کار می روند و مسیر جریان را باز و یا بسته می کنند که محل عبور جریان سیال از درون گوی کروی شکل و همچنین از درون خود شیر را به اصطلاح بور (Bore) می گویند.
به طور کلی شیرهای اطمینان یکی از تجهیزات مهم و حیاتی در سیستمهای تاسیساتی نظیر موتورخانهها و سایتهای صنعتی هستند که در صورت افزایش ناگهانی فشار برای جلوگیری از انفجار سیستم، باز شده و با تخلیه حجمی از سیال (گاز، هوا، بخار یا آب) به خارج از سیستم، موجب تثبیت فشار می گردند.
به شیر یک طرفه، چک ولو یا شیر خودکار یا شیر غیر برگشتی نیز گفته می شود. این شیر ها از لحاظ عملکردی در دو نوع کلی شیر یک طرفه دریچه ای (لولایی) و شیر یک طرفه سوپاپی تولید می گردند.
شیر های پنوماتیک در راستای کنترل یا فرمان هوای ورودی به سیستم های پنوماتیک به کار می روند. به طور کلی آنچه به عنوان شیر پنوماتیک شناخته می شود، تجهیزی است که موظف به کنترل هوای فشرده به عنوان سیال عبوری در سیستم است تا به این ترتیب قادر به انتقال قدرت باشد.